Geldi gelecek derken kış kapıya iyice dayandı artık. Hepimizin çocuklarımıza, kendimize hazırladığımız, bazen bir arkadaştan, bazen bir büyüğümüzden öğrendiğimiz bir karışım yada uyguladığı tarif vardır. Ben genelde boğaz ağrısı yada gripal durumlar için bir bardak ılık suya 1 tatlı kaşığı bal ve yarım limon sıkıyorum. Bazen de bir bardak süte 1 tatlı kaşığı zencefil ve 1 tatlı kaşığı tarçın koyuyorum. Annem Elma ve karabiber yapar yıllardır uğraştığı faranjiti için. Kız kardeşim bala, tarçın, zencefil, karabiber ilave ederek başka bir karışım hazırlıyor. Yenilerde zerdaçal koyar oldum bu karışımlara. Zerdaçal ve zencefil bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardım ediyormuş. Tam da kış, karışımlar, ... derken Prof. Dr. Osman Müftüoğlu'nun Hürriyet gazetesindeki köşesinde yazdığı aşağıdaki yazıyı okudum ve sizlerle de paylaşmak istedim. Kimbilir belki bildiğiniz, uyguladığınız şeylerdir, bilmeyenler ya da bilip de unutanlar için faydalı olur diye paylaşmak istedim. Banakalırsa uzun olduğuna aldanmayıp okuyun bir derim.Hastalıksız, sağlıklı ve mutlu bir kış geçirmemiz dileğiyle...
Kışa hazır mısınız?
Bedenimizi kışa hazırlamanın yolu yalnızca
grip veya zatürree aşısı yaptırıp avuç avuç bağışıklık güçlendirici hap
yutmaktan geçmiyor.
Yapılması gereken daha önemli, daha basit
ve ucuz ama çok daha etkili şeyler var ve “o şeyler”in “ilk
yedili”si şunlar olmalı...
BOL güneşli yaz günleri bitti. Pastırma
sıcakları da geride kalıp havalar soğuyunca öksürüp hapşıranlar, “nezle-grip-sinüzit-bronşit”
telaşına düşenler çoğalmaya başladı. Kısacası hemen herkeste tam bir “kış
kapıda” durumu var. Zaten bu yüzden de hemen her yerde “kış hazırlıkları”
yapılıyor. Peki bedeniniz? Kışa onu da hazırlıyor, onun için de bir şeyler
yapıyor musunuz?
Diyelim ki “tamam!” dediniz ve “karar verdiniz!” peki o
zaman “ne yapacağınızı” biliyor musunuz? Bu sorulara doğru yanıtlar
bulmak istiyorsanız yazıyı dikkatle okumanızı öneririm. Nedenine gelince...
Kış hazırlığı denince aklımıza anında ve öncelikle “bağışıklık sistemimizi
güçlendirmek” geliyor, sonra da bir telaştır gidiyor, “gelsin grip
aşıları, gitsin bağışıklık hapları” durumları başlıyor. Oysa grip aşısının
da, bağışıklık haplarının da işe yarayıp yaramadıkları hala tartışmalı konular.
Pek çok uzman çok özel bazı durumlar dışında grip aşısı yaptırmanın, hele hele
koşulsuz, kuralsız her önüne geleni aşılamanın doğru olmadığını söylüyor. Aynı
durum bağışıklık destekleri için de söz konusu. Bu desteklerin ben de
faydalarının fazlaca abartıldığı, işin ticari hale getirildiği düşüncesindeyim.
Özetle bedenimizi kışa hazırlamanın yolu yalnızca grip veya zatürree aşısı
yaptırıp avuç avuç bağışıklık güçlendirici hap yutmaktan geçmiyor. Yapılması
gereken daha önemli, daha basit ve ucuz ama çok daha etkili şeyler var ve “o
şeyler”in “ilk yedili”si şunlar olmalı...
ADIM 1
D VİTAMİNİ STOKUNUZ NE DURUMDA?
Bana sorarsanız işe kanınızdaki D vitamini
seviyesini ölçtürerek başlamanız lazım. Eksikliği bağışıklık sistemini ciddi
biçimde zayıflatan doğal maddelerin başında D vitamini geliyor. D vitamini
seviyeniz 30’ların, hele hele 20’lerin altına inmişse tekrarlayan kış
enfeksiyonlarıyla karşılaşmanız sürpriz olmuyor. Kışın daha az hastalanayım
diye avuç avuç C vitamini yutmak yerine, öncelikle yeteri kadar D vitaminim var
mı sorusuna yanıt aramalı ve eğer bir eksiklik söz konusuysa yerine koymalısı
ve ne yapıp edip kandaki seviyeyi 50’li rakamların üstüne çıkarmalısınız. Bunun
için fırsat buldukça güneşlenip ve aile hekiminiz dahil herhangi bir doktordan
yardım isteyebilirsiniz.
Çözüm: Fırsat buldukça güneşlenmek ve D vitamini desteği kullanmak...
ADIM 2
DEMİR GİBİ OLMAK İÇİN
Özellikle kadınların kışa hazırlanırken
birkaç basit testle demir seviyelerine de baktırmalarında fayda var diye
düşünüyorum. Bunu genç kız ve genç hanımların bilhassa da anne adaylarının
ihmal etmemeleri lazım. Demirin eksik olduğu bir bedende bağışıklık sistemi de
yeteri kadar verimli çalışmıyor. Demir zengini besinlere ağırlık verince de
(et, yeşil sebzeler, bakliyat) iş kolayca çözümleniyor.
Çözüm:Kırmızı et, bol sebze, haftada 2-3 kez bakliyat, ayda 1 kez ızgara
karaciğer.
ADIM 3
PROBİYOTİK GÜCÜNÜZ NASIL?
Kışa girerken probiyotik gücünüzü de
arttırmanız çok iyi olur. Probiyotik gücün kaynağı bağırsaklardaki faydalı
bakteriler. Elimizde faydalı mikropların miktarını ölçebilen bir test maalesef
hala yok ama her zamankinden daha fazla doğal yoğurt, kefir yiyerek ve
probiyotik gücü arttıran besinlere (turşular, mayalı yiyecekler, boza) ağırlık
vererek bağırsaklarımızdaki probiyotik bakteri miktarını arttırmakta her
halükarda fayda var. İmkânınız varsa bağışıklığı güçlendiren probiyotik
kapsüllerden de satın alıp birkaç aylık kürler yapmanız da iyi olur ama ben
probiyotik gücünüzü de doğal yoldan desteklemenizi, yani daha çok kefir içip
yoğurt yemenizi tavsiye ederim.
Çözüm: Kefir, yoğurt, ayran (ev yapımı), boza, ev yapımı taze turşular...
ADIM 4
KAROTENOİD DEPOLAYIN
Kış hazırlıklarına hücrelerinizde daha çok
karotenoid depolamayı da eklemenizde fayda var. Daha ziyade sarı renkli
yiyeceklerde (sarı dolmalık biber, portakal, greyfurt, havuç, kuru kayısı, kuru
şeftali, Trabzon hurması) ve kırmızı besinlerde (domates, kırmızı erik, kan
portakalı, pembe greyfurt, kırmızılâhana, pancar, kırmızıturp, yaban mersini,
böğürtlen ve her türlü kırmızı meyve) bol miktarda bulunan bu maddelerin A
vitamini öncüsü oldukları için de güçlü bir bağışıklık savaşçısı olduklarını
hatırlatırım.
Çözüm: kırmızı, sarı dolmalık biber, domates, böğürtlen, pancar,
kırmızılâhana, kırmızıturp, havuç, Trabzon hurması ve kavun.
ADIM 5
C VİTAMİNİ İTFAİYE GİBİDİR
Kış hazırlıklarınızı yaparken yiyecek
içecek listelerimize C vitamininden zengin besinleri eklemeyi de unutmayalım
ama C vitamininin “depolanan” bir vitamin olmadığını hep aklımızda olsun. C
vitamini en fazla birkaç gün içinde (kullanılmadığı takdirde) böbrekler
vasıtasıyla vücuttan atılıyor. Bu nedenle C vitamini zengini yiyecekleri
(meyveler ve sebzeleri) taze ve olgun halleriyle ve mümkünse kabuklarıyla,
düzenli yiyip içmeniz gerekiyor. C vitamini hapları da sadece kullanıldıkları
günlerde ve acil durumlarda geçerli oluyor. Yani C vitamini tam bir “itfaiyeci”
gibi çalışıyor, özellikle “acil durumlarda” çok işe yarıyor ve hizmete çağrıldı
mı “Hızır gibi” yetişiyor.
Çözüm: Portakal, limon, greyfurt, mandalina, nar, yeşil sebzeler, özellikle
yeşilbiber ve otlar.
ADIM 6
MÜTHİŞ İKİLİ: ZERDEÇAL VE ZENCEFİL!
Önemli bir nokta da kış hazırlıklarını
yaparken listenize zerdeçal ve zencefilden zengin basit besinler eklemeyi
unutmamanızdır. Mesela her gün yarım bardak yoğurda ekleyeceğiniz birer çay
kaşığı toz zencefil ve toz zerdeçal müthiş bir kış desteğidir ve bir “bağışıklık
hapı” gibidir. Bu karışıma ekleyeceğiniz bir çay kaşığı tarçın ve bir çay
kaşığı sızma zeytinyağı ile de tam bir “bağışıklık kokteyli” elde edeceğinizden
emin olabilirsiniz.
Çözüm: Zerdeçal, zencefil, tarçın ve zeytinyağlı bir kase doğal yoğurt.
ADIM 7
KIŞ BALIKSIZ OLMAZ
Kışa hazırlanırken bugünlerde bol bulunan
taze ve yağlı balıklardan sık sık yemeyi de unutmayın. Balık, proteinden zengin
oluşu yanında mükemmel bir omega-3 yağları kaynağı olması nedeniyle çok ama çok
önemli bir besindir. Özellikle yağlı balıklar (lüfer, istavrit, palamut)
omega-3 yağlarından çok zengindir. Küçük bir hatırlatma: Yağda kızartılan
balıklarda omega-3 miktarı ciddi ölçüde azalıyor ve o pek değerli proteinlerin
yapısı bozuluyor, aklınızda olsun…
Çözüm: Hamsi, istavrit, lüfer, palamut...